Xây dựng và phát triển các công trình xanh là xu hướng tất yếu trong tương lai, không chỉ ở Việt Nam mà là trên toàn thế giới. Các dự án bất động sản xanh được xây dựng và phát triển nhằm hạn chế lược rác thải, mức tiêu thụ năng lượng còn mang lại hiệu quả cao cho cả chủ đầu tư và người mua nhà.
Công tình xây dựng xanh – xu hướng rất yếu
Tại Hội nghị lần thứ 26 của Công ước khung về Biến đổi khí hậu (COP26) được tổ chức bởi Liên Hợp Quốc, Thủ tướng Chính phủ Việt Nam – Phạm Minh Chính đã cam kết mạnh mẽ đối với việc giảm phát thải khí nhà kính, nhằm đạt mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050. Việt Nam tỏ ra quyết tâm với mục tiêu này, góp phần vào tỷ lệ 14% các nước Châu Á – Thái Bình Dương cam kết cùng định hướng. Thêm vào đó, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cũng tham gia Hội nghị Bộ trưởng “Cộng đồng phát thải ròng bằng 0 Châu Á” (AZEC) . Đây là sự kiện quan trọng đồng thời tái khẳng định quyết tâm của Việt Nam trong việc thực hiện cam kết giảm phát thải khí nhà kính và thích ứng với biến đổi khí hậu.
Góp phần tạo ra tới 40% tổng lượng khí thải carbon toàn cầu và tạo ra 36% tổng mức tiêu thụ năng lượng, ngành xây dựng và bất động sản đang chịu trách nhiệm quan trọng trong việc thực hiện cam kết giảm phát thải ròng.
Theo thống kê của Savills Impacts công bố vào năm 2022, gần 22% các toà nhà văn phòng trên khắp thế giới đã đạt được chứng chỉ Xanh quốc tế. Cùng với đó, một số thành phố đã vượt qua mốc 40% với các công trình văn phòng đạt chứng nhận Xanh, trong đó có những thành phố như Warsaw, San Francisco và New York.
>>> Chuyên mục Wiki bất động sản – nơi cập nhật các tin tức nóng nhất về đầu tư bất động sản
Thực trạng xây dựng và phát triển công trình xanh tại Việt Nam
Trong một sự kiện về Công trình xanh diễn ra vào tháng 10/2022, Thứ trưởng Lê Quang Hùng đã chia sẻ rằng, Việt Nam hiện chỉ có 233 công trình với tổng diện tích khoảng dưới 6 triệu m2 sàn xây dựng đạt tiêu chí này. Đây là con số khiêm tốn so với số lượng dự án xây dựng trong suốt thập niên gần đây.
Tuy nhiên, đáng chú ý là Việt Nam là một trong 5 quốc gia đứng đầu về mức độ chịu rủi ro lớn nhất do biến đổi khí hậu trong vòng 30 năm tới. Trong trường hợp mực nước biển tăng 1m, 12% diện tích đất sẽ bị mất đi, đây chính là nơi ở của 23% dân số (Theo dự báo của World Bank – 2009). Trong thời gian gần đây, năng lượng tiêu thụ tăng với tốc độ cao hơn so với tăng trưởng GDP, bình quân đạt từ 7 đến 10% mỗi năm.
Trong bối cảnh này, tăng trưởng xây dựng trung bình đạt 12%. Ngành xây dựng tại Việt Nam đang sử dụng khoảng 36% tổng năng lượng tiêu thụ của cả nước, trong đó trung bình 33% là điện và đóng góp 25% vào tổng lượng phát thải khí nhà kính. Nó chiếm một phần ba tổng lượng phát thải CO2, tác nhân chính gây ra biến đổi khí hậu toàn cầu (IFC, 2015). Sự ảnh hưởng của ngành xây dựng là vô cùng lớn, đặc biệt khi áp lực từ gia tăng dân số ngày càng gia tăng.
Song song với tăng trưởng kinh tế, chính sách nhà ở của Việt Nam đang phải đối mặt với áp lực gia tăng dân số, đặc biệt là tốc độ tăng trưởng dân số đô thị cao và quy mô hộ gia đình liên tục giảm trong suốt 20 năm qua. Theo Bộ Xây dựng, dự kiến đến năm 2030, tỷ lệ dân số sống tại thành thị sẽ tăng lên 45%. Do đó, mỗi năm sẽ cần phải tăng thêm khoảng 70 triệu mét vuông nhà ở đô thị để đáp ứng nhu cầu.
Công trình xanh mang lại hiệu quả cho nhiều nhà đầu tư
Tại thị trường Việt Nam, một rào cản lớn đối với công trình xanh là nhận thức chưa đúng của nhiều chủ đầu tư. Họ lo ngại rằng xây dựng và phát triển dự án này sẽ tăng chi phí đầu tư 20-30%, thậm chí còn cao hơn. Tuy nhiên, các nghiên cứu trên thế giới đã chỉ ra rằng, mặc dù công trình xanh đòi hỏi tăng vốn đầu tư 3 – 8% so với các dự án thông thường, nhưng sẽ mang lại lợi ích lớn hơn. Các công trình xanh có thể tiết kiệm từ 15 – 30% năng lượng sử dụng, giảm 30 – 35% lượng khí thải carbon, tiết kiệm từ 30 – 50% nước sử dụng và 50 – 70% chi phí xử lý chất thải.
Ngoài ra, sự thay đổi trong ưu tiên mua nhà của người dân cũng đã tạo ra sự thay đổi trong ngành bất động sản. Người mua nhà không chỉ quan tâm đến chỗ ở an cư và tiện lợi mà còn chú trọng đến chất lượng. Dự án công trình xanh tập trung vào tiện ích, sức khỏe con người và môi trường xung quanh, đang thu hút sự chú ý với lượng bán vượt trội so với các dự án khác.
Phát triển công trình xanh tại Việt Nam không chỉ là xu hướng tất yếu hiện nay, mà còn mang lại lợi ích rõ ràng cho nhiều chủ thể. Đối với doanh nghiệp bất động sản, công trình xanh giúp giảm chi phí vận hành, tăng giá trị tài sản, hoàn vốn đầu tư nhanh chóng và tạo ra giá trị dài hạn. Còn đối với người sử dụng, mặc dù mức giá mua cao hơn từ 3-8%, nhưng khách hàng có thể tiết kiệm 15-20% chi phí điện nước.
Cần có cơ chế chính sách hỗ trợ công trình đạt tiêu chí xanh
Xây dựng và phát triển công trình xanh là xu hướng tất yếu, không chỉ để hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng kinh tế mà còn đáp ứng yêu cầu bảo vệ môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu.
Tại các thị trường bất động sản của nước phát triển, các hệ thống đánh giá tiêu chuẩn công trình xanh đã được áp dụng như Edge (của tổ chức IFC thuộc Ngân hàng Thế giới), Green Mark (Singapore) hay Leed (Mỹ),…
Tuy nhiên, tại Việt Nam, hiện vẫn chưa có hệ thống đánh giá chính thức nào được cơ quan quản lý Nhà nước ban hành như một công cụ có tính pháp lý để đánh giá và quản lý Công trình xanh.
Hơn nữa, nhận thức về khái niệm “Công trình xanh” vẫn còn chưa đầy đủ và chính xác. Phần lớn mọi người hiểu rằng “công trình xanh” chỉ liên quan đến việc trồng cây xanh. Tuy nhiên, ngoài yếu tố kiến trúc xanh, công trình xanh còn phải đảm bảo hiệu quả sử dụng năng lượng, nước, vật liệu và không tác động xấu đến sức khỏe con người, đồng thời giảm thiểu chất thải độc hại cho môi trường.
Do đó, cần có sự tập trung từ Chính phủ để tuyên truyền và phổ biến thông tin về Công trình xanh tại Việt Nam, nhằm giúp chủ đầu tư, đơn vị thiết kế và thi công hiểu rõ hơn về các tiêu chí áp dụng.
Đồng thời, việc cấp chứng nhận cho các công trình xanh cần phải có số liệu cụ thể, định lượng hóa các tiêu chí. Điều này nhằm tránh tình trạng sử dụng nhãn dự án BĐS xanh để thu hút đầu tư và mở rộng khách hàng mà không tuân thủ đúng tiêu chí.
Ngoài ra, để thu hút doanh nghiệp tham gia xây dựng và phát triển công trình xanh, hướng tới mục tiêu loại bỏ phát thải ròng trong tương lai, cần có cơ chế chính sách hỗ trợ. Thay vì đầu tư vào các nguồn năng lượng truyền thống, Chính phủ có thể hỗ trợ các chủ đầu tư công trình xanh thông qua các gói tín dụng xanh với lãi suất ưu đãi, cung cấp hỗ trợ tư vấn đầu tư, thiết kế, và các khía cạnh khác để thúc đẩy sự phát triển bền vững của công trình xanh.
